Article content

* سارا مهرابی

دختر خانواده که تفاوت بین خود و دیگر افراد خانواده‌اش را به خوبی در خانواده و در جامعه احساس می‌کند، می‌کوشد تا با کمک بیشینه‌ای به خانواده‌اش، از این ویژگی‌اش برای حل مشکلات خانواده بهره ببرد. آن چه که به ویژگی عجیب روبی می‌افزاید توانایی و عشق عجیب او به آوازخواندن است. با شروع کلاس کر در دبیرستان، استاد روبی نیز به این توانایی او پی می‌برد و این خود، زمینه‌ای می‌شود تا او در کنار همکلاسی خود مایلز، دوئتی تشکیل دهند و در مسابقات آواز شرکت کنند. روبی با درخشش خود در امتحان ورود به دانشگاه و دریافت پذیرش، در انتخابی سخت قرار می‌گیرد و بر سر دوراهی ماندن و کمک به خانواده، و یا رفتن به دانشگاه و رسیدن به جایگاه بالاتر در خوانندگی و آواز درمی‌ماند. در نهایت، با موافقت خانواده روبی، او به دانشگاه می‌رود و داستان فیلم با بیان تفاهم بین افراد این خانواده و رفتن روبی به دانشگاه، پایان می‌یابد.

برای چنین فیلمی که در آن، صحبت‌های بسیاری بین افراد ناگویا و ناشنوا درمی‌گیرد، شاید بهتر می‌بود که گفت‌وگوهای بین آنها، زیرنویس می‌شد تا همه مخاطبان به راحتی بتوانند از جزئیات دیالوگ‌های بین آنها بهره برند. ترفند بسیار جالب کارگردان در خاموش کردن صدای سالن در هنگام خواندن روبی و مایلز، که باعث شد تا پدر روبی با دیدن چهره‌های پراحساس تماشاگران به توانایی دخترش در آواز پی ببرد، از ویژگی‌های سینمایی خوب این فیلم است.

نویسنده با افزودن قطعاتی، تلاش دارد تا در یک حرکت موازی، هم بزرگی حجم شخصیتی روبی در خانواده و جامعه را بالاتر برد، و هم حساسیت موقعیت روبی در گزینش رفتن به دانشگاه را برجسته‌تر و پررنگ‌تر کند. تمسخر روبی توسط همکلاسی‌هایش، تنها بودن او در کمک به خانواده‌اش در کار ماهیگیری، و دیررسیدن پی‌درپی او برای حضور در خانه استادش که منجر به تعطیلی کلاس خصوصی او توسط استادش می‌شود، همگی قطعاتی از تلاش نویسنده برای بالاتر بردن جایگاه احساسی، خانوادگی، و اجتماعی روبی هستند که باعث می‌شود تا گزینش روبی برای رفتن به دانشگاه به مراتب بیشتر، توسط مخاطب، پراحساس و حساس شود.

فیلم کدا، ملودرامی خانوادگی است که داستانی بلند را در بر نمی‌گیرد. داستان فیلم، کوتاه ولی پراحساس است. داستان فیلم، جزئیاتی از تاریک‌ترین گوشه‌های زندگی ناتوانمندان گویایی و شنوایی را به زیبایی به تصویر می‌کشد که شاید بزرگترین امتیاز ساخت این فیلم به حساب می‌آید. آن چه که در فیلم کدا به عنوان بن‌مایه (تم) داستان قابل بحث و بررسی است واژه باور است. این باور نه تنها درباره روبی در توانایی خوانندگی و آوازش، بلکه به موازات، درباره خانواده‌اش در باور توانایی آوازی او بیان می‌شود. چالش اول روبی در باور به خود درباره توانایی آوازش است که مدتی طول می‌کشد تا توسط استادش به این باور برسد، ولی چالش دوم او که چالشی بزرگ‌تر از اولی است، قانع‌کردن خانواده‌اش در توانایی‌ای است که خانواده‌اش هیچ گاه نتوانسته‌اند و نخواهند توانست آن را درک کنند. کدا نشان می‌دهد که تنها زبان ایجاد ارتباط با ناگویان و ناشنوایان، زبان اشاره نیست، بلکه حتی با تصویر نیز می‌توان به درون ذهن آنها نفوذ کرد و با آنان گفت‌وشنود برقرار کرد. بزرگترین ویژگی داستانی فیلم کدا، ارتباطی است که افراد ناگویا و ناشنوا با موسیقی پیدا می‌کنند و آن را نه با گوش‌های خود، بلکه با چشمان خود می‌شنوند.