شرکت کشتیرانی ایران در سال ۱۳۴۶ تحت نام شرکت کشتیرانی ملی آریا تاسیس شد. شمار کارکنان این شرکت در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۷٫۰۰۰ نفر اعلام شد.
در ابتدای دهه ۱۳۴۰ خورشیدی، افزایش حجم واردات کالا به ایران و ورود و خروج بیرویه کشتیهای خارجی در بنادر داخلی، از گذشته موجب بروز حساسیت در کشور میشد. بدین ترتیب اندیشه تاسیس یک شرکت مستقل کشتیرانی در محافل بانکی و بازرگانی کشور قوت گرفت و برخی از مسئولان را به مطالعه و بررسی طرح تاسیس نخستین شرکت کشتیرانی ایرانی واداشت.
به ویژه اینکه نیاز به یک حمل و نقل دریایی منظم و ملاحظاتی چون موقعیت جغرافیایی خاص ایران، داشتن مرزهای طولانی آبی، دسترسی به آبهای گرم و حساسیت حیاتی حمل و نقل کالا از طریق دریا نیز بر اهمیت این موضع میافزود. بر این اساس مطالعاتی از سوی سیستم بانکی و سازمان برنامه و بودجه در این زمینه انجام شد.
نتیجه این مطالعات که از سال ۱۳۴۰ آغاز شده بود، در اولین اجلاس مجمع عمومی موسسین در مرداد ۱۳۴۶ تصویب و شرکتی با نام شرکت کشتیرانی ملی آریا فعالیت خود را از همان زمان آغاز کرد. فعالیت کشتیرانی آریا در سال ۱۳۴۷ با دو فروند کشتی کوچک، با ظرفیتهای هزار و یک هزار و ۵۵۰ تن، در حوزه خلیج فارس و ۴ فروند کشتی اقیانوس پیما با نامهای آریاسپ، آریافر، آریاناز و آریاگام با ظرفیت ۶۱ هزار و ۲۵۲ تن در مسیر خلیج فارس – اروپا، خلیج فارس – آسیا و خلیج فارس - آمریکا و بالعکس شروع شد. تا پایان سال ۱۳۵۶ تعداد کشتیهای ناوگان آریا به ۴۲ فروند و به ظرفیت کل ۵۲۵ هزار تن افزایش یافت.
مقر اصلی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران - فرمانیه - تهران - ایران
با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ ایران و تغییر ساختار اقتصادی و سیاسی کشور در ۱۵ دی ماه ۱۳۵۸، شرکت کشتیرانی آریا، به شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، تغییر نام یافت و بهعنوان یکی از شرکتهای وابسته به وزارت بازرگانی به فعالیت تجاری خود ادامه داد. در آغاز جنگ ایران و عراق در حدود ۱۶ فروند از ناوگان این شرکت از قبیل آریابوم، آریاجهان، آریاشاد و آریاامید مورد اصابت قرار گرفت و خسارات عمدهای به ناوگان عملیاتی این شرکت، وارد شد.
هم اکنون شرکت کشتیرانی ایران، دارای ۱۱۵ فروند کشتی با ظرفیت بالغ بر ۳٫۳ میلیون DWT است، که با بهرهگیری از ۶ هزار نفر کادر دریایی و هزار نفر پرسنل بخش خشکی موجبات حمل بیش از ۲۲ میلیون تن کالا در سال را فراهم کرده است. با احتساب ناوگانهای شرکتهای تابعه و زیرمجموعه شرکت کشتیرانی ایران، در سال ۱۳۹۲ دارای ۱۷۰ کشتی در کلاسهای مختلف میباشد.
سازمان بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی از جمله سهامداران اصلی شرکت کشتیرانی ایران هستند.
این شرکت دارای شعبات متعدد در داخل و خارج ایران میباشد.
شرکتهای تابعه
- شرکت کشتیرانی جنوب
- شرکت کشتیرانی والفجر
- شرکت کشتیرانی دریای خزر
- شرکت کشتیرانی ایران و هند
- شرکت کشتیرانی ایران و مصر
- شرکت اوسیس فریت
- شناور متعلق به کشتیرانی ایران در آبهای آلمان
- شرکت ایراینوست شیپ
- شرکت خدمات دریایی و مهندسی کشتیرانی
- شرکت ایرایتال
- شرکت حملونقل ریلی ایران
- شرکت خدمات ماشینی کشتیرانی
- شرکت حملونقل ترکیبی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران
- موسسه آموزشی کشتیرانی ایران
- موسسه خدمات رفاهی کشتیرانی ایران
- شرکت سرمایهگذاری کشتیرانی ایران[۶]
- شرکت بیمه معلم: شرکت کشتیرانی ایران مالک ۲۵ درصد از سهام شرکت بیمه معلم است.