دولت اردن نیز شامگاه سه‌شنبه ۶ ژوئن اعلام کرد که سطح مناسبات دیپلماتیک خود را با قطر کاهش می‌دهد.
این نخستین بار نیست که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با قطر وارد تنش جدی می‌شوند. پیرو این چالش در تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۱۷ روابط تمامی راه‌های زمینی، دریایی و هوایی عربستان و کشورهای همسو با قطر بسته شد. تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی چندی پیش طی یک سخنرانی ایران را قدرتی بزرگ و ضامن ثبات در منطقه خوانده و حماس را نماینده فلسطینیان دانسته بود. این سخنان امیر قطر موجب ناخشنودی دولت‌های عرب حوزه خلیج فارس مخصوصاً عربستان شد. بنابر این اظهارات، امیر قطر نه تنها از ایران پشتیبانی می‌کرد؛ بلکه در مقابل تلاش عربستان و متحدانش برای انزوای ایران می‌ایستاد. این اظهارات در فاصله کوتاهی پس از حضور دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در ریاض منتشر شد.
پیشینه
در ۲۳ ماه مه ۲۰۱۷ بعد از پایان اجلاس کشورهای عربی با حضور امیر قطر که ترامپ نیز در آن شرکت داشت توسط خبرگزاری قطر اظهاراتی از طرف امیر قطر، شیخ تمیم، منتشر شد که در آن آمده است «ایران وزنه مهمی در خاورمیانه و در جهان اسلام است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت و قطر روابط جدی خود با آمریکا و ایران را همزمان حفظ می‌کند، صلاح نیست که تنش‌ها با ایران بالا گیرد وی ایران را کشوری دارای وزنه منطقه‌ای و اسلامی توصیف کرد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت و در ادامه خواست تنشی با ایران آغاز نشود» بدنبال آن قطر اعلام کرد که این اظهارات مربوط به امیر قطر نیست و خبرگزاری قطر توسط افراد ناشناس هک شده و این اظهارات را روی خبرگزاری قطر گذاشته‌اند.
واکنش قطر
وزیر خارجه قطر بلافاصله سخنرانی منسوب به تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی را تکذیب کرد و اعلام کرد گروهی توطئه کرده بودند که با هک کردن خبرگزاری رسمی قطر و انتشار چنین اظهاراتی، روابط با این کشور را تیره کنند. قطر بارها تأکید کرد که شیخ تمیم آل ثانی چنین جملاتی را نگفته و با هکرها برخورد خواهد شد.
روز دوشنبه ۵ ژوئن ۲۰۱۷ وزیر خارجه قطر ساعاتی بعد از اینکه بحرین، مصر، عربستان و امارات اعلام کردند روابطشان با این کشور شبه جزیره را قطع می‌کنند گفت هیچ توجیه قانونی برای ۴ کشور عرب که روابطشان با قطر را قطع می‌کنند نیست و این تصمیم نقض حاکمیت قطر است.
در تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۱۷ شیخ محمد دیپلمات ارشد قطر گفت تعدادی از کشورها قطر را متهم ساختند که از گروه‌های تروریستی منطقه‌ای حمایت کرده است ادعاهایی که توسط دوحه تکذیب شده است. او اضافه کرد این کشور شبکه خبری الجزیره را نخواهد بست. او همچنین گفت امیر حاکم قطر تا وقتی کشورش در حصر باشد کشور را ترک نمی‌کند؛ بنابراین نمی‌تواند در ملاقات پیشنهادی با پرزیدنت ترامپ برای میانجیگری شرکت کند.
وزیر خارجه قطر روز ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷ اعلام کرد کشورش با تهران روابط مثبت دارد که خارج از چارچوب شورای همکاری خلیج فارس نیست. محمد بن عبدالرحمان آل ثانی گفت هرگز با قاسم سلیمانی در عراق دیدار نداشته است و این دروغ بخشی از توطئه علیه ما است.
قطع رابطه کشورهای عربی
- کشورهای عربی حمایت قطر از مخالفان داخلی، حمایت از ایران، حمایت از داعش و القاعده و گروه‌های افراط گرای اسلامی را دلیل قطع روابط با قطر اعلام کردند.
- مصر اعلام کرد که قطر از داعش، القاعده و گروه‌های افراط گرای اسلامی در صحرای سینا حمایت می‌کند. مصر همچنین حمایت دوحه از سازمان‌های تروریستی و تلاش برای فتنه انگیزی و شکاف در میان کشورهای عربی را دلایل قطع رابطه اعلام کرد.
- بحرین با انتشار بیانیه‌ای قطر را به ضربه زدن به امنیت و ثبات بحرین و حمایت از فعالیتهای تروریستی مسلحانه و پشتیبانی مالی از آنها متهم کرد.
- عربستان اعلام کرد که برای امنیت ملی خود در برابر خطرات ناشی از تروریسم و افراط گرایی با قطر قطع رابطه می‌کند.
- محمد الدایری وزیر امور خارجه لیبی نیز اعلام کرد که کشورش برای همبستگی با برخی کشورهای عربی با قطر قطع رابطه می‌کند و علت آنرا حمایت قطر از سازمان‌های تروریستی داعش و القاعده ذکر کرد.
- مالدیو روز دوشنبه ۵ ژوئن ۲۰۱۷ به بحرین، مصر، عربستان سعودی، و امارات متحده عربی در قطع روابط با قطر پیوست و اعلام کر د روابط دیپلماتیک خود را با قطر بخاطر حمایت منتسب به آن از گروه‌های اسلام گرا قطع می‌کند. روابط دیپلماتیک میان مالدیو و قطر در سال ۱۹۸۴ میلادی شروع شد.
- چاد نیز سفیرش را از قطر فراخوانده و از قطر خواست به «فعالیتهای تخریبی» خود پایان دهد. این کشور آفریقای مرکزی که عمدتاً مسلمان است به کشورهای سنگال و موریتانی پیوست که سفیران خود را از قطر فراخوانده‌اند.
- کشور کومور نیز در ۸ ژوئن ۲۰۱۷ روابط خود را با قطر قطع کرد.
- دولت نیجر روز ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷ در همبستگی با کشورهای عربی سفیر خود را از قطر فراخواند. این کشور انتقاد خود را از قطر که از گروه‌های اسلامگرای افراطی پشتیبانی می‌کند ابراز داشت.
تحریم‌ها و اقدامات کشورهای عربی
- قطع کلیه روابط دیپلماتیک و بستن سفارت‌های قطر درکشورهای خود
- بستن مرزهای آبی، هوایی و خاکی ۴ کشور با قطر
- بیرون کردن کلیه اتباع قطری از کشورهای خود
- عدم اجازه ورود به اتباع قطری به کشورهایشان
- منع پروازهای هوایی به کشور قطر
- عدم اجازه پرواز هواپیماهای قطری از کشورهایشان
- اخراج قطر از ائتلاف نظامی عربستان
- لغو مجوز فعالیت شبکه خبری الجزیره و بستن دفتر آن در عربستان
شروط از سرگیری روابط
به گفته توییتر اسکای نیوز عربستان سعودی یک اولتیماتوم ۲۴ ساعته به قطر برای پذیرش ده خواسته را داده است. در برخی رسانه‌ها از جمله شبکه الجزیره قطر و روزنامه السیاسة کویت از ده شرط عربستان برای ازسرگیری روابط با قطر یاد شده است، اما رسانه‌های عربستانی آن را تکذیب کرده‌اند. این شرط‌ها عبارتند از:
- قطع فوری روابط دیپلماتیک با ایران
- اخراج اعضای حماس از کشور
- مسدود کردن حساب اعضای حماس و توقف کمک مالی به آنها
- اخراج اعضای جماعت اخوان المسلمین مصر
- اخراج مخالفان شورای همکاری خلیج فارس از کشور
- توقف حمایت از گروه‌های تروریستی
- توقف دخالت در امور داخلی مصر
- توقف پخش برنامه از شبکه تلویزیونی الجزیره
- عذرخواهی از ۵ کشور دیگر عضو شورای همکاری خلیج فارس بابت مطالب پخش‌شده از الجزیره
- تعهد به پایبندی به تمامی سیاست‌های شورای همکاری خلیج فارس
وزیر خارجه بحرین خالد بن احمد آل خلیفه در ۸ ژوئن ۲۰۱۷ گفت یکی از شرایط عادی شدن روابط ما با قطر این است که قطر از ایران که دشمن شماره یک کشورهای عربی خلیج فارس است دوری جوید. وی گفت از اینکه قطر علیه بحرین توطئه و تبلیغات رسانه‌ای می‌کند و نیز از اینکه از تروریستها و گروه‌هایی که علیه دولت من دست به عمل می‌زنند حمایت می‌کند در عذاب هستیم.
