مشخصات قطعات چهارگانه آزادراه تهران-شمال
الف) مشخصات قطعه یک آزادراه تهران-شمال:
این منطقه از تقاطع بزرگراه آزادگان و بزرگراه شهید همت شروع و با عبور از مناطق کن، سولقان و امامزاده عقیل و تونل تالون و دره لانیز به سه‌راهی شهرستانک می‌رسد؛ اجرای این قسمت که طول آن تقریباً ۳۲ کیلومتر بوده و تکمیل آن در اولویت است، موجب می‌شود قسمتی از راه فعلی که از طریق کرج می‌گذرد حذف شده و مسیر فعلی حدود ۶۰ کیلومتر کوتاه‌تر شود و صرفه‌جویی قابل‌توجهی در مصرف سوخت، استهلاک و وقت مسافران را به دنبال خواهد داشت. احداث و تکمیل این منطقهٔ مهم که در مصوبهٔ هیئت دولت اولویت اول داشته، سال‌ها به تعویق افتاده‌است، اما احتمالاً تا اواسط سال آینده تکمیل می‌شود. مهم‌ترین قسمت این قطعه احداث تونل تالون به طول ۴٫۸۵ کیلومتر بوده که حفاری آن توسط چینی‌ها (شرکت STA) صورت گرفت که بعداً به دلیل تاخیرات زیاد پروژه و به علت مسائل مالی شرکت چینی از ادامه فعالیت منع و تنها قطعات مهم در دست این شرکت چینی باقی ماند (تکمیل عملیات لاینینگ تونل تالون و احداث پل شاریو ۲۱۰ متری) و ادامه عملیات به هفت شرکت ایرانی (ارسا ساختمان، شرکت دی، شرکت آباد راهان پارس، ناودیس راه، پورنام و اویول) واگذار گردید. هم اکنون (1395/11/05)درصد پیشرفت پروژه برابر 81 درصد بود و وزیر راه آقای آخوندی قول گذر موقت مردم از این آزادراه را در نوروز ۹۶ داده‌اند.
ب) مشخصات قطعهٔ دو آزادراه تهران-شمال:
این منطقه حدفاصل دو آب شهرستانک - پل زنگوله به طول تقریبی ۲۵ کیلومتر است؛ تونل‌های بلند البرز هر یک به طول ۶ هزار و ۳۵۰ متر در این منطقه قرار می‌گیرد، با اجرای این قسمت، طول مسیر جاده فعلی کرج - چالوس حدود پنج کیلومتر کوتاه می‌شود؛ در این منطقه هیچ‌گونه اقدام اجرایی اساسی صورت نگرفته‌است، در منطقه دو از سال ۸۲ تا پایان سال ۸۹ تنها به حفر تونل اکتشافی در قسمت میانی دو تونل اصلی رفت و برگشت با مقطع کوچک، بسنده شده‌است.
ج) مشخصات قطعهٔ سه آزادراه تهران-شمال:
این مسیر حدفاصل پل زنگوله - سه‌راهی دشت نظیر و مرزن‌آباد به طول تقریبی ۴۶ کیلومتر است. مسیر دارای دو خط رفت و دو خط برگشت است و در قسمت‌های فراز، یک خط کندرو به مسیر اضافه می‌شود. در این منطقه نیز هیچ‌گونه اقدامی درمورد عملیات اجرایی انجام نگرفته‌است.
د) مشخصات قطعهٔ چهار این آزادراه:
قطعهٔ چهار آزادراه تهران - شمال حدفاصل سه‌راهی دشت نظیر مرزن‌آباد - چالوس به طول حدود ۲۰ کیلومتر است. مسیر دارای دو خط رفت و دو خط برگشت است و در قسمت‌های فراز، یک خط کندرو به مسیر اضافه می‌شود. اجرای این قطعه از سال ۱۳۷۵ آغاز شد و در دولت دهم ابتدا با پیشرفت فیزیکی ۹۷درصدی به بهره‌برداری رسید و سپس به تدریج تکمیل شد.
و) قطعه پنجم: با پایان یافتن قطعه چهارم ترافیک به داخل چالوس منتقل می‌شد اما با تعریف قطعه پنج با ادامه مسیر آزادراهی به بزرگراه شرق و غرب دریای خزر متصل می‌شود این مسیر تابحال پنجاه درصد پیشرفت داشته است.
ویژگی‌های آزادراه
- طول آزادراه ۱۲۱ کیلومتر است.
- جمعاً ۱۴۵ تونل در باند رفت و برگشت به طول تقریبی ۸۸ کیلومتر دارد. (بلندترین آنها تونل‌های تالون و البرز هستند)
- تعداد پل‌های بزرگ این مسیر در باند رفت و برگشت جمعاً ۹۷ پل به طول کل حدود ۱۳ کیلومتر است.
- حداکثر شیب جاده ۶ درصد است.
- تمام جاده ۲ خط و در مکان‌های بهمن‌گیر و پرارتفاع و گردنه‌ها ۳ خط است.
- بزرگترین و مهم‌ترین جادهٔ ارتباطی بین استان تهران و استان مازندران است.
- کاهش ۳۵درصدی سوخت.
- هزینهٔ بسیار سنگین حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومانی برای احداث آزادراه طبق گفته‌های یکی از نمایندگان مجلس.
طرح اوّلیه پروژه
پروژهٔ آزادراه تهران-چالوس به منظور تأمین ارتباط مطمئن، سریع، و ارزان بین منطقهٔ شمالی و مرکزی کشور و سهولت ارتباط با کشورهای همسایهٔ شمالی در حال اجراست. مطالعات اوّلیّهٔ طرح آزادراه تهران-چالوس در سال ۱۳۵۳ آغاز شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی مطالعات مسیر آزادراه از سوی وزارت راه و ترابری به مسابقه گذاشته شده و بهترین طرح توسط هیئتی متشکّل از وزارت راه و ترابری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نهاد ریاست جمهوری کشور انتخاب شد. درضمن، در طرح کالبدی منطقهٔ گیلان و مازندران و مجموعهٔ راهبردها و سیاست‌ها، که در سال ۱۳۷۳ به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسیده، بر ساخت یک راه ارتباطیِ سریع میان تهران و غرب مازندران تأکید شده‌است. این آزادراه بخشی از «آزادراه سراسری شمال-جنوب» است که کوتاه‌ترین مسیر ارتباطیِ دریای خزر با خلیج فارس بوده و در ترانزیت منطقه عمده‌ترین نقش را بر عهده خواهد داشت.
طرح قبلی خصوصی جادّهٔ هراز بعد پروژهٔ تهران-شمال به محور اصلی شمال ایران انتخاب شد و به مترو منوریل و بزرگراه مجهز و تبدیل می‌شود.
