نحوه عملکرد
باج افزارها از طرق مختلف مانند کرمها منتشر می‌شوند و پس از نصب و اجرا شروع به اعمالی مانند رمزگذاری هارددیسک می‌کنند. باج افزارهای پیشرفته تر با استفاده از کلید عمومی فایلها را رمز نگاری می‌کنند و کلید خصوصی لازم برای بیرون آوردن فایلها از حالت رمز شده تنها در دستان طراح باج افزار است. کاربر برای بازکردن فایلهایش مجبور به پرداخت وجه به حساب طراح باج افزار می‌شود. برخی دیگر از باج افزارها رمزگذاری انجام نمی‌دهند، بلکه از روش‌های دیگری مثل اختصاص پوستهٔ سیستم عامل به خود و یا تغییر رکوردهای مربوط به بوت استفاده از سیستم را مختل می‌کنند.
باج افزارها برای دریافت پول از کاربر پیامهای مختلفی به او نمایش می‌دهند. به عنوان مثال پیام فعال سازی سیستم عامل ویندوز را نمایش می‌دهند که می‌گوید ویندوز به فعال سازی مجدد نیاز دارد، یا اینکه پیامی مبتنی بر پیدا شدن داده‌های غیرقانونی نظیر نرم‌افزارهای کرک شده یا پورنوگرافی کودکان به کاربر نمایش می‌دهند و کاربر را از پیگرد قانونی می‌ترسانند.
کاربر جهت بازیابی فایلها و حذف پیامهای باج افزار می‌بایست مبلغی را پرداخت کند. این مبلغ اغلب به روشی از کاربر گرفته می‌شود که قابل باز پس گیری نباشد. مثلاً از طریق پیام کوتاه شارژی یا سیستم یوکش. به تازگی استفاده از پول الکترونیکی بیت کوین مرسوم تر شده است.
مثال‌های برجسته
روتون
در سال ۲۰۱۲ این کرم شروع به پخش شدن کرد و پس از اجرا بر روی سیستم قربانی پیامی به کاربر نشان می‌داد که از یک منبع قانونی معتبر به نظر می‌آمد. در این پیام به کاربر گفته می‌شد که سیستم او برای کارهای غیرقانونی نظیر دریافت پورنوگرافی کودکان و نرم‌افزارهای کرک شده مورد استفاده قرار گرفته است. برای اینکه حس ردیابی شدن سیستم در کاربر بیشتر شود، آدرس IP کاربر و همچنین در صورت وجود وب کم، تصویرهایی به کاربر نمایش داده می‌شد. کاربر برای استفادهٔ دوباره از سیستم باید جریمه پرداخت می‌کرد. این جریمه‌ها از سیستم‌های انتقال پولی مثل یوکش به طراح روتون منتقل می‌شد.
روتون در اوایل سال ۲۰۱۲ در اروپا انتشار پیدا کرد. این باج افزار با توجه به کشور قربانی لوگوی پلیس همان کشور را به کاربر نمایش می‌داد. مثلاً در انگلستان از لوگوی سرویس پلیس شهری آن کشور استفاده می‌شد.[۷] همین مسئله باعث شد تا سرویس پلیس شهری انگلستان به صورت عمومی اعلام کند که برای بررسی کارهای غیرقانونی هیچ وقت سیستم کاربر به این شکل قفل نمی‌شود. در آگوست ۲۰۱۲، روتون در آمریکا انتشار پیدا کرد و درخواست پرداخت ۲۰۰ دلار به FBI را می‌کرد.
کریپتو لاکر
در سپتامبر ۲۰۱۳، کریپتولاکر با استفاده از کلید عمومی ۲۰۴۸ بیتی شروع به رمزنگاری فایلهای با پسوند خاصی از کاربران آلوده کرد. کریپتولاگر کاربران را به حذف کلید خصوصی این رمز نگاری در صورت پرداخت نشدن هزینه در عرض سه روز تهدید می‌کرد. البته امکان به دست آوردن کلید خصوصی بعد از آن نیز با پرداخت هزینهٔ نسبتاً زیاد ۱۰ بیت کوین وجود داشت. با توجه به کلید بسیار طولانی استفاده شده در رمز نگاری عملیات رمز گشایی بسیار طولانی می‌شد و همین باعث خطرناک بودن کریپتولاکر بود.
